پنجمین مرحله از آشتانگا یوگا یا همان یوگای هشتگانه‌ی استاد فرزانه پاتانچلی، پراتی‌آهارا- پراتیاهارا- نام دارد.
یاما، نیاما، آسانا، پرانایاما، پراتی‌آهارا، دهارانا، دیانا و سامادی، به ترتیب هشت مرحله‌ی آشتانگا یوگا از سبک هاتا یوگا می باشند.( در کنار سبک‌های باکتی یوگا، گیانا یوگا و کارما یوگا که هر‌یک نحوه یوگ و اتصال را منحصر به ویژگی های متفاوتی در فرد می‌بینند، در سبک هاتایوگا، با عبور از بدن توسط آسانا، و با تسلط فرد بر بدن خود و به واسطه تسلط بر تنفس و سپس تمرکز، یوگ و اتصال حاصل می‌شود.)
ذهن انسان نقشی دوگانه دارد. از یک سو به دنبال ارضای حواس است و از سویی دیگر، به دنبال اتحاد با خويشتن است.
در پراتی‌آهارا، حواس معطوف به درون می‌شود تا فرد به تجربه‌ی یگانگی با هستی برسد و یا همچنین از منظری دیگر، رهرو در نهایت به تجربه‌ی الهی برسد.
در پراتیاهارا، ذهن و حواس تحت کنترل فرد قرار می‌گیرند.
پراتی‌آهارا به معنی “باز‌پس کشیدن حواس از موضوعات جلب کننده‌ی حواس” است.
پراتی‌آهارا از جریان یافتن انرژی حواس به خارج از بدن جلوگیری میکند. درست مانند پوسته‌ای که تنه‌ی درخت را از فاسد شدن محافظت میکند.( اشاره به کتاب”درخت یوگا” نوشته استاد آئینگراست. در این کتاب استاد آئینگر هشت مرحله آشتانگا یوگا را در مقاسیه با قسمت های حیاتی یک درخت همانند سازی می کنند و توضیح میدهند).
با توجه و آگاهی از لحظه‌ی حضور می‌توان از موضوعات دیگر آزاد شد و تنها به آنچه که در آن زمان و مکان موجود است، معطوف شد. با توجه کردن به کیفیت انجام یک کار و فعالیت مشخص، به خوبی در این موقعیت ممتاز قرار می‌گیریم.
در تمرین‌های یوگا، با توجه کامل به جزئیات اجرای یک آسانا، در وضعیت پراتیاهارا قرار می‌گیریم. آسانا از لحظه‌ی شروع و سپس توقف در حرکت، و در نهایت با خروج آگاهانه از حرکت، در تمام مراحل اجرای آسانا، در زمان حال و در لحظه قرار می‌گیریم و از موضوعات دیگر آزاد می‌شویم. در اصل، از موضوعات دیگر که جلب کننده حواس هستند رها می‌شویم.
پراتی‌آهارا زمینه ای برای ورود و درک سه مرحله ی دیگر از آشتانگا یوگا به نام‌های دهارانا، دیانا و سامادی است. اما نکته مهم این است که نباید این مراحل را تفکیک شده و پله ای در نظر بگیریم. در یک لحظه که هوشیارانه حضور داشته باشیم، شعف حاصل از حضور آگاهانه، هر هشت مرحله را همزمان در‌بر دارد.
امروز، در کدامیک از فعالیت‌های خود، کیفیت پراتی‌آهارا را تجربه کردید؟
